ปัจจยวาระ

อนุโลมนัย

1. เหตุปัจจัย

[486] 1. ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี 3 วาระ เหมือนกับปฏิจจวาระ.
4. ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส
เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่กิเลส ตลอดถึงอัชฌัตติก-
มหาภูตรูป. ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยหทยวัตถุ.
5. ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
คือ กิเลสทั้งหลาย อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส.
กิเลสทั้งหลาย อาศัยหทยวัตถุ.
6. ธรรมที่เป็นกิเลส และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3, กิเลสทั้งหลาย และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1
ที่ไม่ใช่กิเลส ฯลฯ ขันธ์ 2.
กิเลสทั้งหลาย อาศัยหทยวัตถุ.
จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.
กิเลส และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทยวัตถุ.

7. ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส และ
ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ โมหะ ทิฏฐิ ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ อโนตตัปปะ อาศัยโลภะ
และสัมปยุตตขันธ์ทั้งหลาย.
พึงกระทำจักรนัย.
กิเลสทั้งหลาย อาศัยโลภะ และหทยวัตถุ
8. ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส และ
ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่กิเลสและ
กิเลส ฯลฯ ขันธ์ 2.
จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยกิเลสและมหาภูตรูปทั้งหลาย.
ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยกิเลสทั้งหลาย และหทยวัตถุ.
9. ธรรมที่เป็นกิเลส และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัย
ธรรมที่เป็นกิเลส และธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
คือ ขันธ์ 3 โมหะ ทิฏฐิ ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ อโนตตัปปะ
และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ 1 ที่ไม่ใช่กิเลส และโลภะ ฯลฯ ขันธ์ 2.
พึงกระทำจักรนัย.
โมหะ ทิฏฐิ ถีนะ อุทธัจจะ อหิริกะ อโนตตัปปะ และสัมปยุตตขันธ์
ทั้งหลาย อาศัยโลภะ และหทยวัตถุ.
พึงกระทำจักรนัย.

2. อารัมมณปัจจัย

ในอารัมมณปัจจัย ในธรรมที่ไม่ใช่กิเลสเป็นมูล พึงกระทำ
ปัญจวิญญาณ.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[487] ในเหตุปัจจัย มี 9 วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี 9 วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี 9 วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี 9 วาระ ในวิปากปัจจัย มี 1 วาระ
ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี 9 วาระ.

ปัจจนียนัย

1. นเหตุปัจจัย

[488] 1. ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่เป็นกิเลส เกิดขึ้น
เพราะนเหตุปัจจัย
คือ โมหะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา อาศัยวิจิกิจฉา, โมหะที่สหรคต
ด้วยอุทธัจจะ อาศัยอุทธัจจะ.
2. ธรรมที่ไม่ใช่กิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส
เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
คือ ฯลฯ ตลอดถึงอสัญญสัตว์
จักขุวิญญาณ อาศัยจักขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ
ขันธ์ทั้งหลายที่ไม่ใช่กิเลส ซึ่งเป็นอเหตุกะ อาศัยหทยวัตถุ.
3. ธรรมที่เป็นกิเลส อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กิเลส เกิด
ขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย